වැඩි කතාබහට ලක් නොවුනත්, හිතපු තරම් ආදායම් අතින් සාර්ථක නොවුනත්, බලන්න වටින, සත්‍ය සිදුවීමක් පාදක කරගත්ත චිත්‍රපටියක් තමා මේ...
මේකෙ කතාව යන්නෙ 1862 සිද්දවෙන සැහැල්ලු බැලූන් චාරිකාවක් ගැන. ඒ කාලේ ඉතිං දැන් වගේ ප්ලේන් රොකට් එව්ව මෙව්ව නෑනෙ... අහස තරණය කරන්න ආස මිනිස්සුන්ට තිබ්බ ප්‍රධානම ක්‍රමය තමා මේ සැහැල්ලු වායු පුරවපු බැලුන් පාවිච්චි කිරීම. හැබැයි මේවා "හොට් එයා බැලූන්ස්" නම් නෙවෙයි , අර දැන් තියෙනවා වගේ. මේවා හැදුවේ අර අපි පොඩිකාලේ හයිඩ්‍රජන් පුරවල බැලුන් හදපු විදියටම, තඩි සයිස් එකෙන් බැලුන් හදල ඒවට හයිඩ්‍රජන් වගේ සැහැල්ලු වායුවක් පිරවීමෙන්. බැලුම රඳවපු රැහැන් ලිහපුවම බැලුම ඒකට සම්බන්ධ මිනිස්සු ඉන්න කූඩෙත් උස්සගෙන ඉහළට යනව. ඒක පාලනය කරන්නෙ බැලුම ඇතුලෙ තියෙන වැලි ගෝනි අහකට හලල. හලන්න හලන්න බර සැහැල්ලු වෙන නිසා බැලුම තව තව උඩ යනව. එතකොට ආපහු පහළට එන්නෙ කොහොමද ? ඒකත් සරලයි. බැලුමෙ ඉහළින් පොඩි කපාටයක් තියෙනවා, ඒක පහළ ඉඳල අරින්න වහන්න පුලුවන් . ඒ කපාටය ඇරියම අර ඇතුලෙ පිරිල තියෙන සැහැල්ලු වායුව නිදහස් වෙනව. එතකොට බැලුම ටික ටික පහළ බහින්න ගන්නව. පොලොවට ලං උනාම බැලුම ඇතුලෙම තියෙන පොඩි නැංගුරමක් වගේ එකක් එලියට විසි කරනව. එතකොට ඒක පොලොවෙ තියෙන ගහක වගේ දේක පැටලිලා ඔන්න බැලුම නතර වෙනව...
ඉතිං ඕක මම කියල වැඩක් නෑ... මේ ෆිල්ම් එක බලලම තේරුම් ගන්න එක තමා ලේසි. හැබැයි එතනින් එහාට ගිය කතාවක් මේ චිත්‍රපටියෙ තියෙනවා .
මේකෙ කතා නායකයා, James Glaisher (ජේම්ස් ග්ලෙයිෂර්) ඔහු ඉංග්‍රීසි ජාතික කාලගුණ විද්‍යාඥයෙක් වගේම අහස් යාත්‍රිකයෙක්. හැබැයි එතනත් ඔන්න විශේෂත්වයක් තියෙනවා. මොකද මේ ජේම්ස් විද්‍යාඥයෙක් විදියට ජීවත් වෙච්චි එක්දාස් අටසිය පනස් ගණන් වලදී මිනිස්සු අහස , වලාකුළු හෝ අහසේ විවිධ ස්තර ගැන ලොකු දේවල් දැනන් හිටියෙ නෑ. කොටින්ම "කාලගුණ විද්‍යාව" කියල ලොකුවට දෙයක් තිබ්බෙත් නෑ . කාලගුණය ගැන අනාවැකි කියන්න පුලුවන් කියල මිනිස්සු විස්වාස කලෙත් නෑ. නමුත් ජේම්ස් ග්ලෙයිෂර් ඒක එහෙම පුලුවන් කියල විස්වාස කළා. ඒ කාලෙ වෙද්දි ඔහු බ්‍රිතාන්‍යයේ රාජකීය සංගමයේ සමාජිකයෙක් ( Fellow of the Royal Society) වෙලා හිටියා. ඉතිං මේ සංගමයේ මැදිහත් වීම් සහ ආධාර ඇතුව, එයා බැලූන චාරිකාවක් සංවිධානය කරනව. ඒ මුල් චාරිකාව සිද්දවෙන්නෙ 1862 ජූලි හත්වෙනිදා. මේ ගමනට ඔහු සමඟ "පයිලට්" විදියට එකතු වෙන්නෙ ඒ කාලෙ හිටිය පලපුරුදු බැලූන යාත්‍රිකයෙක් වෙච්චි Henry Coxwell. මේ පළමු චාරිකාව සාර්ථකව නිම කරන මේ දෙන්නා, දෙවෙනි චාරිකාව කරන්නෙ ඒ අවුරුද්දේම සැප්තැම්බර් 5 වෙනිදයි. ඉතිං මේ ෆිල්ම් එකේ කතාව විදියට යන්නෙ අන්න ඒ දෙවෙනි බැලූන් චාරිකාවෙදි සිද්දවෙන දේවල් ටික. මේ චාරිකාව සුවිශේෂී වෙන්නෙ, ඒ කාලෙ විදියට මිනිහෙක් අහසේ ඉහළට ගිය වැඩිම දුර වෙන මුහුදු මට්ටමේ සිට අඩි 35800 ක විතර දුරක් ගොස් වාර්තාවක් තියන්න මේ දෙන්නට හැකි වීම.
හැබැයි ඉතිං චිත්‍රපටියේ මේ කතාව ටිකක් වෙනස්. ටිකක්මත් නෙවෙයි එක අතකට ලොකු වෙනසක් ඒක. චිත්‍රපටි කතාව තුළදී, මේ හෙන්රි කොක්ස්වෙල් කියන බැලූන යාත්‍රිකයාගේ සැබෑ චරිතය වෙනුවට Amelia Wren නම් මනඃකල්පිත කාන්තා බැලූන යාත්‍රිකයෙක්ගේ චරිතයක් යොදාගෙන තියෙනවා.
ඒක නිසා සැබෑ කතාවෙදී හෙන්රි කොක්ස්වෙල් විසින් සිදුකළ ක්‍රියා ටික චිත්‍රපටිය තුළදී කරන්නෙ මේ ඇමීලියා කියන චරිතය විසිනුයි. ඉතිං එහෙම වෙනසක් කලේ ඇයි කියන එකට චිත්‍රපටි අධ්‍යක්ෂක කියල තියෙන්නේ එතනදී ඇමිලියා , එකල සිටි එවැනි බැලූන චාරිකා වලට සහභාගි වූ කාන්තාවන් නියෝජනය කිරීම සඳහා යොදාගත් පොදු චරිතයක් බව. ඇත්තටම චිත්‍රපටියේ ඇමීලියාගේ චරිතය සහ ඒ චරිතයේ පසුබිම් කතාවට සමාන සත්‍ය කතාවක් තියෙන බැලූන් පයිලට් කෙනෙක් වෙච්චි, Sophie Blanchard නම් කාන්තාවකුත් ඉඳලා තියෙනව. එහෙම බැලුවම මේ ෆිල්ම් එකේ කතාව, සත්‍ය කතා කිහිපයක් එකතු කරල හදාගත්ත මිශ්‍ර කතාවක්...
කොහොමහරි ඉතිං බැලූන චාරිකාව මොන වගේද ඒකෙ වෙන්නෙ මොනවාද කියල මම කියන්නෙ නෑ. මම ඔය කිව්වෙ ඒ චාරිකාවෙ පසුබිම් කතාව විතරයි. මම නම් කියන්නෙ මේක අනිවාර්යයෙන් බලන්න. ඉහළ අහසේ වලාකුළු අතර අයස්කාන්ත දර්ශන ගොඩක් තියෙනවා හරිම ලස්සන. අනික කිසිම කම්මැලිකමක් නැතුව ගලාගෙන යන කතාවක්...
තව ඉතිං මේ ජේම්ස් ග්ලෙයිෂර් ගැන නම් වචනයක් දෙකක් කියන්නම ඕනෙ...
කලිනුත් සඳහන් කලා වගේ, ඔහු තමා කාලගුණය පිළිබඳ අධ්‍යනය, "විද්‍යාවක්" කියල හඳුනාගෙන, වලාකුළු, උෂ්ණත්වය, ආද්‍රතාවය වැනි දේවල් ගණනය කිරීම ඔස්සේ "කාලගුණ අනාවැකි" කියල දෙයක් ඇත්තටම කියන්න පුලුවන් කියල ලෝකෙට මුලින්ම කිව්වෙ... ඉතිං මේක මුලින්ම කිව්වම හැමෝටම ජේම්ස් විහිලුවක් වුනත්, අද ඔහු ඒ වෙනුවෙන් ලැබිය යුතු ගෞරවය ලබනවා...
මේ චිත්‍රපටිය තුළ පෙන්නනව වගේ බැලූන චාරිකා වලිනුත් ඔහු කලේ වායුගෝලය ගැන දත්ත තොරතුරු එක් රැස් කිරීමයි. ඒ සඳහා ඔහු අදාල සියලු උපකරණත් අරගෙනයි ඒ ගමන් ගියේ. අයනගෝලය, අජටගෝලය ආදී වශයෙන් වායුගෝලයේ විවිධ ස්තර තියෙන බව මුලින්ම ලෝකෙට හෙලි කලෙත් ඔහුමයි.
ඉතිං , විද්‍යාවයි සෞන්දර්යයි ලස්සනට මුහු වෙච්චි ෆිල්ම් එකක් වෙච්චි මේක බලන්න කියල ආපහු කියනව... බලල මේ මිනිස්සු/ගවේෂකයෝ/විද්‍යාඥයො ගැනත් හොයන්න.
අද අපි ස්මාට් ෆෝන් එකේ කරන එක ටච් කිරීමකින් ඉදිරි දින පහේ කාලගුණය ගැන තොරතුරු ආවත් ඒ තත්ත්වෙට ලෝකය ඇවිත් තියෙන්නේ මීට අවුරුදු සිය ගාණකට කලින් මේ මිනිස්සු ජීවිතය දෙවෙනි කරල හොයාගත්ත දේවල් වලින් බව අපි තේරුම් ගන්න ඕනෙ... ඒ නිසා ඒ වගේ මිනිස්සු ගැන දැන ගත්තා කියල පාඩු නෑ...
[ඔය නිල් පාටින් තියෙන්නේ බ්‍රිතාන්‍යයේ ජේම්ස් හිටිය ගෙදර ඔහුව සිහිවෙන්න සවිකළ නිල් පාට ඵලකය. (Blue plaque එක)]
No comments:
Post a Comment